Kırsal Haber

Birleşmiş Milletler Genel Kurulu Aralık 2023'te patatesin çok yönlü besleyici, ekonomik, çevresel ve kültürel değerlerine, paha biçilmez bir gıda kaynağı ve kırsal aileler ile üreticiler için bir gelir kaynağı olarak katkısına ilişkin farkındalığı artırmak, Sürdürülebilir Kalkınma için 2030 Gündemi'ni uygulamak ve Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerine ulaşmak amacıyla 30 Mayıs'ı Uluslararası Patates Günü olarak belirlemeye karar verdi .

Bu yıl ikincisi kutlanan 2025 Uluslararası Patates Günü'nün teması ise "Tarihi Şekillendirmek, Geleceği Beslemek" olarak belirlenirken, patatesin derin tarihi ve kültürel önemini günümüzün küresel tarımsal gıda sistemlerindeki gelişen rolünü kabul ediyor.

Kökeni Güney Amerika'nın And Dağları bölgesine dayanan, 16. yüzyılda Avrupa'ya ulaşan ve ardından tüm dünyaya yayılan patates, bir besin kaynağından çok daha fazlasıdır.

Patates, doğal kaynakların, özellikle ekilebilir arazi ve suyun sınırlı ve girdilerin pahalı olduğu kırsal ve diğer alanlarda erişilebilir ve besleyici gıda ve gelişmiş geçim kaynakları sağlama stratejilerinin önemli bir bileşenidir. Ürünün çok yönlülüğü ve çeşitli koşullarda büyüme yeteneği onu avantajlı bir ürün seçeneği haline getirir.

Patates aynı zamanda diğer ürünlere kıyasla daha düşük sera gazı emisyonu ürettiği için iklim dostu bir üründür.

Son on yılda patatesin küresel üretimi yüzde 10 arttı, bu da istihdam ve gelirde artışa yol açtı, ancak küresel açlık ve yetersiz beslenmeyi sona erdirme arayışında ürünün tüm potansiyelinden yararlanmak için hâlâ yapılması gereken çok iş var.

Patatesler arasında 5.000'den fazla geliştirilmiş çeşit ve çiftçi çeşitleri/yerel ırklar ile geniş bir çeşitlilik yelpazesi vardır ve bunların çoğu Latin Amerika'daki orijinal konumlarına özgüdür. Yetiştirilen patatesin 150 yabani akrabası, farklı üretim ortamlarına uyum sağlama yeteneği, zararlılara ve hastalıklara karşı direnç ve farklı yumru özellikleri de dahil olmak üzere bir dizi özellik ile geniş bir genetik çeşitlilik gösterir. Bunlar, sürekli değişen çevre koşullarına, zararlıların ve hastalıkların yeni biyotiplerine ve tüketicilerin tercihlerine yanıt vermek için ürünün sürekli genetik iyileştirilmesi için kalıtsal özelliklerin bir deposudur.

Patates, dünyada tüketilen beş temel gıda ürününden biri olması ve gıda güvenliğine katkı sağlaması nedeniyle And Dağları bölgesinin tüm dünyaya sağladığı en önemli katkılardan birini temsil ediyor.

Patatesin, özellikle kırsal kesimdeki çiftçiler ile kadın çiftçiler tarafından küçük ölçekli ve aile çiftçiliği yoluyla üretilmesi, açlığın, yetersiz beslenmenin ve yoksulluğun azaltılması ve gıda güvenliğinin sağlanması çabalarına destek olmakta ve biyolojik çeşitliliğin korunmasına, sürdürülebilir kullanımına büyük ölçüde katkıda bulunmaktadır.

Aralık 2023'te Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, patatesin çok yönlü besleyici, ekonomik, çevresel ve kültürel değerlerine ve paha biçilmez bir gıda kaynağı ve kırsal aileler ile üreticiler için bir gelir kaynağı olarak katkısına ilişkin farkındalığı artırmak, Sürdürülebilir Kalkınma için 2030 Gündemi'ni uygulamak ve Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerine ulaşmak amacıyla 30 Mayıs'ı Uluslararası Patates Günü olarak belirlemeye karar verdi. Bu yıl ise ikincisi kutlanmaktadır.

Dünya nüfusunun yaklaşık 2/3'ü temel besin olarak patates tüketiyor; tüketilen patatesin yaklaşık %50'si evsel temel besin veya sebze olarak kullanılıyor.

Patates kuraklığa, soğuğa ve çorak arazilere dayanıklı olup geniş bir adaptasyon kabiliyetine sahiptir.

2030 yılına gelindiğinde toplam patates üretimi %112 artışla 750 milyon tona ulaşacak, bunun yaklaşık %59'unu oluşturan Asya, Afrika ve Latin Amerika ülkeleri ise %100 artışla 440 milyon tonu aşacak.